Lita Cabellut (1961) wordt beschouwd als een van de toonaangevende Spaanse kunstenaars onze tijd. Sinds haar 19e woont zij in Nederland, waar ze in 2021 werd uitgeroepen tot ‘Artist of the Year’. Onder de bij het grote publiek is ze vooral bekend als jurylid voor Project Rembrandt, een Nederlandse tv-serie uit 2019 en 2020 waarin eigentijds amateurschilders gingen op creatieve wijze de strijd met elkaar aan.
Oké, ze was wel even bang dat ze voor dit verhaal in een rode flamencojurk en met castagnetten moest poseren, maar ook zonder zo’n uitdossing merk je aan Lita Cabellut wel gauw genoeg dat je met een echte en heel bijzondere Spaanse van doen hebt. Schuif voor een gesprek bij haar aan de keukentafel aan en je weet als interviewer al meteen niet beter of je hebt de vrouw van je leven ontmoet. Wow, dat vuur dat je continu in haar ogen ziet branden als ze haar levensverhaal vertelt en over haar kunst praat. En, jemig, dat liefdevolle temperament ook waarmee ze in haar prachtige studio annex woonhuis in hartje Den Haag over haar kinderen en haar acht medewerkers moedert. Niet meer dan logisch dus dat ze allemaal dol op ‘r zijn, en dat ben je als bij toverslag binnen enkele minuten zelf ook al.
Zo ongebonden en vrijheidslievend als ze al van jongs af aan is, zo vanzelfsprekend is tegelijkertijd de warmte die La Lita uitstraalt. ‘Ik kan het niet verhullen, hè: ik ben en blijf een typische Spaanse mama. Doorlopend voor iedereen in de weer, en dus ook een bemoeial. Ik reken alle mensen van wie ik houd tot mijn directe familie. En familie is voor mij alles, alles, álles. Ook al zit ik tot in mijn nek toe in het werk, ik wil altijd weten of iemand wel goed voor zichzelf zorgt en of ik niet snel een eitje voor hem of haar moet bakken.’ Lachend: ‘Tja, dat is mijn culturele erfenis. Het zit nou eenmaal in mijn DNA.’ Dat DNA van Lita Cabellut is ook voor het overige een plaatje om te zien. Ze beschikt over een uniek talent als beeldend kunstenaar. Op haar 62ste is ze bovendien nog steeds de ongepolijste en ravissante verschijning die veel van haar Sinti-afkomst verraadt. En mede doordat ze tot haar veertiende jaar als straatkind in de rosse buurt van Barcelona rondzwierf, put ze uit een levenservaring die tot op de dag van vandaag alleen maar wijsheid, positivisme en een ongelofelijke drive heeft voortgebracht.
‘IK BEN GEEN SLACHTOFFER VAN MIJN JEUGD’
Lita: ‘Ik zie mijn bestaan als een reeks van lange wandelingen door voortdurend wisselende landschappen. Net als iedereen waren er daarbij onderweg ook voor mij obstakels. Toch, ik wist dat ik in elk landschap door moest lopen, omdat alles wat ik daar meemaakte slechts tijdelijk was. Mijn jeugd heeft me gevormd, niet getraumatiseerd. Ik heb van nature de houding om de dingen te accepteren zoals ze komen. En ze ook weer los te laten. Ze hebben zich niet aan me vastgeklampt. Ik ben geen slachtoffer van wat me ooit is overkomen.’ Haar positiviteit heeft Lita mede te danken aan de ‘magische sleutel’ waarmee ze naar eigen zeggen is geboren. Als jonge, door haar moeder verlaten verschoppelinge plukte ze sterren uit de hemel die ze op de stoep aan voorbijgangers schonk. En ook nogal apart: ze at bloemen om zich met schoonheid te voeden. De schilderijen in haar indrukwekkende, internationaal geëxposeerde en verkochte oeuvre, zijn er onder meer het resultaat van. ‘In mijn werk kan ik die schoonheid waarnaar ik altijd heb gezocht tastbaar maken. Het is niet meer alleen een canvas met verf, ofwel gewone materie. Het is energie, ontroering, verbeelding geworden.’
Als pubermeisje werd Lita geadopteerd door een steenrijk Madrileens gezin, een volstrekt ander, want deftig, bestaan waarin ze jarenlang heel gelukkig was. Niettemin zei ze ook dat ‘landschap’ op haar negentiende voorgoed vaarwel toen ze de kans kreeg om in Amsterdam aan de Rietveld Academie te gaan studeren. Aan die kunstopleiding, indertijd de hoogst aangeschreven van Europa, lag er een volgende nieuwe wereld aan haar voeten. ‘Ik sprak geen Nederlands of Engels en was er ook anderszins een vreemde vogel, maar werd wel direct verliefd op Nederland. Al die verschillende nationaliteiten die hier samenleven en het open, humanitaire karakter van de samenleving, ik vond het fantastisch.’ Nu nóg kan Lita lyrisch worden over hoezeer ze haar tweede vaderland in haar hart draagt. ‘Ik droom zelfs in het Nederlands.’ Als ze weer eens weken voor een tentoonstelling of voor werkoverleg in Spanje is, schuurt het gemis van haar atelierwoning in Den Haag en haar tweede huis in Bergambacht dan ook onophoudelijk. In die laatstgenoemde, door tweeduizend zelf aangeplante bomen omringde woonboerderij brengt ze doorgaans haar weekends door. Het beetje vrijetijd dat nou eens niet volledig met schilderen en waken over haar familie gevuld wordt.
Vraag aan Lita: is het voorstelbaar dat ze – per slot van rekening nog maar een paar jaar voor haar AOW – haar kunstenaarschap ooit helemaal opgeeft en van een welverdiend pensioen gaat genieten. Haar antwoord: ‘Ha, die kwestie houdt mijzelf ook wel bezig. Waarom ga ik door, ik ben ’s avonds net als ieder ander toch ook moe? Maar ik kan het simpelweg niet laten. Werken is het verlengde van mijn adem. Als ik stop met kunst, stop ik met leven, dat weet ik zeker.’ Maar ik zie daar wel al een breiwerkje op je bank liggen. Een hobby heb je dus alvast al, Lita. ‘Hahaha, dat is geen breiwerkje. Dat zijn gewoon mijn sokken!’
Rational
